Boyun Fıtığı (Servikal Disk Hernisi)

Boyun Fıtığı Travmalar, zorlamalar, kazalar veya yaşlandıkça diskin merkezi su içeriğini kaybetmesi, diskin yastıklama görevini eskisi kadar iyi yapamaz hale getirebilir. Disk bozulmaya devam ettikçe dış tabakası da yırtılabilir ve diskin merkezi dış tabakadaki bir yırtıktan çıkarak sinirlerin ve omuriliğin yer aldığı boşluğa taşarak boyun fıtığına neden olur.

Boynumuz 7 adet omurdan oluşur ve omurlarımız arasında hareket edebilmemizi sağlayan diskler yer alır. Bir omuru diğerine bağlayan en önemli yapı olan disk kuvvetli bağ dokusundan oluşmuştur ve omurlar arasında yastık ya da darbe emicisi gibi görev yapar. Disk ve faset eklemleri omurların hareketlerine izin vererek boynunuzu ve sırtınızı eğmenizi ya da çevirmenizi mümkün kılarlar. Disk, "annulus fibrosus" adı verilen dayanıklı bir dış tabaka ve "nucleus pulposus" adı verilen jöle kıvamında bir merkezden oluşur.

Boyun fıtığının belirtileri nelerdir?

• Boyun, sırt, kol ve omuzlarda ağrı

• Duyu kaybı

• Elektriklenme

• Kol ve el kaslarında güç kaybı

• Reflekslerde zayıflama

• Kolda incelme

• Nadiren fıtıklaşmış disk omuriliğe baskı yaparak bacaklarda da sorunlara sebep olabilir.

Boyun fıtığı nasıl teşhis edilir?
Ağrının cinsi ve yerini tespit etmeye yönelik bir klinik değerlendirmeye ek olarak herhangi bir kuvvet kaybı, duyu kaybı ve de anormal refleksin dikkatli muayenesi genellikle bir disk hernisini teşhis edip yerini belirlemek için yeterlidir.

Doktorunuzun teşhisi röntgen filmleri, bilgisayarlı tomografiler veya manyetik rezonans görüntüleme ile kesinleşir. Röntgen filmleri omurga yıpranıp bozuldukça ortaya çıkan kemik çıkıntıları ve disk aralıklarındaki daralmayı gösterebilir ancak disk herniasyonunu ya da omurilikten çıkan sinirleri gösteremez. BT ve MR taramaları tüm omurga bölümlerinin (omurlar, diskler, omurilik ve sinirler) ayrıntılı görüntülenmelerini sağlar ve çoğu disk herniasyonunu tespit eder. Tüm bunlara ek olarak elektrotanısal test çalışmaları yapılarak bir bel fıtığı sonucu oluşabilecek sinir hasarının bulguları aranabilir.

Boyun fıtığında cerrahi olmayan tedavi yöntemleri nelerdir?
Boyun fıtığı (servikal disk hernisi) olan hastaların çoğu hiçbir tedavi görmeksizin iyiye gidebilir. Ağrısı devam eden hastaların tedavisi için değişik seçenekler mevcuttur. Boyun fıtığı ile ilgili ağrıyı azaltacak pek çok ilaç mevcuttur. Pek çok hasta cerrahi olmayan medikal tedavi veya konservatif tedavi ile iyiye gidecektir. Doktorunuz gerekli gördüğü takdirde istirahat, boyunluk, sinir tahrişini azaltmaya yönelik anti-inflamatuar ilaçlar, ağrı kontrolü için ağrı kesiciler, fizik tedavi, egzersiz veya epidural steroid enjeksiyonları gibi tedaviler önerebilir.

Boyun fıtığında cerrahi olmayan tedavinin amacı, sinirin fıtıklaşmış diskten kaynaklanan tahrişini azaltmak, ağrıyı dindirmek ve hastanın genel durumunu düzeltmektir. Boyun fıtığı tedavisi süreci boyunca işe gidip gitmeyeceğinizin bilgisini doktorunuza mutlaka sormalısınız.

Boyun fıtığına (servikal disk hernisi) bağlı ağrının başlamasından sonra kısa süreli (1-2 günlük) dinlenme faydalı olabilir. Bu kısa istirahat sonrasında yeniden harekete başlanması, eklem sertliği ve kas güçsüzlüğünün önlenmesi açısından önemlidir.

Doktorunuz bir hemşire ya da fizyoterapist yardımı ile boynunuzu kuvvetlendirmeye yönelik özel egzersizleri öğreterek sizi bu konuda bilgilendirebilir. Bu egzersizleri evde uygulayabileceğiniz gibi ihtiyaç ve becerilerinize uygun daha özel bir program uygulamak için bir fizyoterapiste gitmeniz gerekebilir. Egzersizlerin aynen doktorunuzun ya da fizyoterapistin anlattığı şekilde yapılması gereklidir.

Boyun fıtığında ilaç tedavisi
Ağrıyı kontrol etmeye yarayan ilaçlara ağrı kesiciler (analjezikler) denir. Çoğu durumda ağrı reçetesiz satılabilen steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlara cevap verir. Eğer şiddetli ve geçmeyen ağrınız var ise doktorunuz reçetenize kısa bir süre için narkotik analjezikleri de ekleyebilir. Bazı durumlarda tedaviye kas gevşeticiler de eklenebilir. İlaçlardan yüksek doz almak iyileşmenizi hızlandırmayacaktır zira bu ilaçlar yan etki olarak bulantı, kabızlık, sersemlik, dengesizlik ve bağımlılık yapabilir. Tüm ilaçlar sadece tarif edildiği şekilde ve miktarda alınmalıdır. Doktorunuza kullandığınız her türlü ilacı (reçetesiz aldıklarınız da dahil) bildirin ve size önerilen ağrı kesicileri daha önce denediyseniz, bunların sizde işe yarayıp yaramadıklarını anlatın. Reçeteli veya reçetesiz satılan ağrı kesici ve NSAID'lerin uzun süreli kullanımının doğurabileceği sorunlar (mide rahatsızlığı veya kanaması) açısından doktorunuz tarafından takip edilmelisiniz.

Kortikosteroid ilaçlar (tablet veya iğne şeklinde), bazen çok şiddetli kol ve boyun ağrısı için, kuvvetli anti-inflamatuar etkileri sebebi ile reçete edilirler. NSAID' ler gibi kortikosteroidlerin de yan etkileri olabilir. Bu ilaçların faydaları ve riskleri hakkında doktorunuzdan bilgi almalısınız.

Boyun fıtığı tedavisinde spinal enjeksiyon yöntemi
Spinal enjeksiyonlar veya "bloklar", boyun fıtığına bağlı çok şiddetli kol ağrılarını rahatlatmak için kullanılabilir. Epidural boşluğa (spinal sinirler etrafındaki boşluk) teknik konuda eğitimli bir doktor tarafından yapılan kortizon (kortikosteroid) enjeksiyonlarıdır. İlk enjeksiyon ileri tarihlerde bir veya iki enjeksiyonla desteklenebilir. Bunlar genelde rehabilitasyon ve tedavi programı dahilinde yapılırlar. Bu enjeksiyonun amacı sinir ve diskteki inflamasyonu azaltmaktır.

Tetikleyici noktalara (trigger point) yapılan enjeksiyonlar, omurga boyunca yer alan ağrılı yumuşak doku ve kaslara direk olarak yapılan lokal anestetik (bazen kortikosteroidler de eklenebilir) enjeksiyonlarıdır. Bazı durumlarda ağrı kontrolü için faydalı olmalarına rağmen tetikleyici noktalara yapılan enjeksiyonlar fıtıklaşmış servikal diskin düzelmesini sağlamaz.

Boyun Fıtıklarında Kullanılan Cerrahi Yöntemler
1- Anterior (Ön-Boyundan) Yaklaşımla Mikrodiskektomi
Boyun ön-yan kısmında yapılan 3cm.lik cilt kesisi ile girilip mikroskop altında disk aralığının orta hattan boşaltılmasıdır. Santral fıtıklarında çıkartılmasına izin verdiği için en sık yapılan yöntemdir. Ancak bu girişim sonrası boşaltılan disk aralığının çökmemesi için aralığa konulacak malzemenin (protez) özelliğine göre ameliyatın çeşitleri ortaya çıkmıştır.

• Basit Anterior Diskektomi: Disk aralığına hiç bir şey yerleştirilmez. Tek düzeyli ve boyun deformitesi olmayan olgularda kullanılabilir.

• Basit Anterior Diskektomi + Otogreft: Diskektomi sonrası aralığa hastanın kendisinden alınan kemik greftin (yama) yerleştirilerek füzyon(kaynaştırma) sağlanmasıdır.

• Basit Anterior Diskektomi + Allogreft: Disk aralığına başka birinden alınarak bu iş için hazırlanmış kemik greftin konulmasıdır.

• Basit Anterior Diskektomi + Kafes: Boşaltılan aralığa metal veya PEEK denilen özel alaşımlı kafesler yerleştirilir.

• Basit Anterior Diskektomi + Yapay Disk: Disk aralığına boyun hareketlerine uyumlu üretilmiş metal protez konur.

Kullanılan protezler ve greftlerle sağlanan füzyon, boyunda çökme, deformite oluşumunu engellemek bakımından yararlıdır.

​ 2- Posterior (Arka-Enseden) Yaklaşımla 
Bu yaklaşımda röntgen yardımı ile fıtığın olduğu düzey saptanıp ensede 4cm.lik orta hatta bir cilt kesisi yapılır. Fıtık tarafındaki ense adaleleri dışa doğru sıyrılıp mikroskop altında omurga kanalını arkadan saran kemik yapının (lamina) dış kısmında küçük bir pencere açılarak siniri sıkıştıran fıtık alınır.